اگر ‌28 دندان کامل نباشد به همان نسبت دیه کاهش می‌یابد

یک وکیل دادگستری گفت: بر اساس ماده 405 قانون مجازات اسلامی هرگاه دندان‌ها از 28 تا کمتر باشد، به همان نسبت از دیه کامل کم می‌شود؛ خواه خلقتا کمتر باشد، خواه در اثر عارضه‌ای کم شده باشد...

بهزاد اکبرآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در مورد دیه دندان تصریح کرد: منظور از کمتر بودن دندان‌ها آن است که دندان به کلی وجود نداشته باشد بنابراین اگر دندانی به صورت شکسته یا معیوب وجود داشته باشد، مشمول حکم این ماده نمی‌شود.

وی ادامه داد: حکم به 74 ضربه شلاق در ماده 404 در صورتی است که کندن دندان از روی عمد صورت گیرد و جانی دندان مشابهی نداشته باشد تا قصاص انجام شود. اما اطلاق ماده 404 شامل جنایت غیر عمدی هم می‌شود و این اطلاق با عدالت قضایی سازگار نیست چون مجازات جنایت غیرعمدی نسبت به اعضای بدن فقط دیه است مگر اینکه منظور قانونگذار صورتی باشد که بیم تجری مرتکب برود یا عمل او موجب اخلال در نظم شود اما چنین تفصیلی از ظاهر ماده به دست نمی‌آید و بعید هم هست که این مجازات به جای دیه قرار گرفته باشد چون ماهیت دیه و شلاق کاملا متفاوت است.

این حقوقدان اظهار کرد: حکم ماده 405 قانون مذکور تقریبا مورد قبول تمامی فقهاست اما در مسالک، کلامی وجود دارد که ظاهر دیه را بر دندان‌های موجود تقسیم می‌کند و صاحب جواهرالکلام چنین توجیه می‌کند که اگر دندان‌های موجود از 32 دندان کمتر باشد، به آن دیه تعلق نمی‌گیرد و دیه بر دندان‌های موجود تقسیم می‌شود.

اکبرآبادی اظهار کرد: نحوه کسر دیه برای دندان مفقود به این صورت است که دیه همان دندان حسب اینکه جزو دندان‌های جلو یا عقب باشد از یک دیه کامل کسر می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: با استناد به ماده 406 قانون مجازات اسلامی فرقی میان دندان‌هایی که دارای رنگ‌های گوناگون است، وجود ندارد و دیه دندانی که در اثر جنایت سیاه شود و نیفتد، دو ثلث دیه همان دندان است که سالم باشد و دیه دندانی هم که قبلا سیاه شده، ثلث همان دندان سالم است.

این وکیل دادگستری یادآور شد: قسمت اول این ماده مربوط به دندانی است که رنگ آن طبیعی و سفید نباشد؛ چه این تغییر رنگ ناشی از جنایت باشد و چه ناشی از جنایت نباشد. بنابراین اگر دندانی بر اثر بیماری یا صدمه سیاه شده باشد یا بر اثر جنایت زرد یا غیر سیاه شود، باز هم مشمول قسمت اول ماده است.

اکبرآبادی گفت: قسمت دوم ماده مربوط به تغییر رنگ در اثر جنایت است و ظاهر آن نشان می‌دهد که فقط جنایت موجب سیاه شدن دندان، مشمول آن است. این ظهور گرچه عجیب به نظر می‌رسد اما حکمی است که مورد قبول مشهور فقها نیز قرار گرفته است.

اکبرآبادی در پایان اظهار کرد: دلیل غیر طبیعی بودن حکم آن است که هر گاه دندان بر اثر جنایت تغییر رنگ دهد تفاوتی میان سیاه یا زرد یا سبز بودن آن نیست بلکه ملاک آن است که دندان معیوب شود و رنگ آن تغییر کند و عامل آن هم جنایت باشد؛ همانگونه که اگر دندانی از راه غیر جنایت تغییر رنگ داده باشد، تفاوتی ندارد که سیاه باشد یا غیر سیاه.